Ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ (Vincent Willem Van Gogh), ο μεγάλος Ολλανδός που όσο ήταν εν ζωή, ήταν ένας ασήμαντος ζωγράφος και τα έργα του δεν είχαν την ανταπόκριση που τους άξιζε, όμως μετά θάνατον αναγνωρίστηκε ως ένας από τους σημαντικότερους ζωγράφους όλων των εποχών. Η επίδρασή του στα μεταγενέστερα κινήματα του εξπρεσιονισμού, του φωβισμού, αλλά και της αφηρημένης τέχνης, θεωρείται καταλυτική. Ίσως είναι ο μοναδικός που σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα ζωγράφισε τόσα αριστουργήματα. Η ζωή, το έργο του, τα χαμένα του έργα, οι μυστηριώδεις συνθήκες του θανάτου του παραμένουν μία αστείρευτη πηγή έμπνευσης και τα έργα του ακόμη και σήμερα, είναι πιο δημοφιλή απο ποτέ, καθώς οι τιμές τους βρίσκονται στην κορυφή του χρηματιστηρίου των έργων τέχνης.
Ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ γεννήθηκε στις 30 Μαρτίου του 1853, στο Ολλανδικό χωριό Ζάντερτ και ήταν ο μεγαλύτερος απο τα οκτώ παιδιά της οικογένειας του πάστορα Θεόδωρου Βαν Γκογκ. Λέγεται πως ήταν ένα περίεργο απόμακρο παιδί, που έμοιαζε πιο πολύ με γέρο άντρα. Ήταν σαν ξένος μέσα στην οικογένειά του, παραμελημένος από τους γονείς και τα αδέλφια του. Ο μοναδικός άνθρωπος που κατάφερε να συνδεθεί μαζί του, ήταν ο αδελφός του Θίο, στον οποίο βασίστηκε οικονομικά όλη του την ζωή. Όπως έλεγε αργότερα ο ίδιος ¨το να είσαι φυσιολογικός είναι ένας πλακόστρωτος δρόμος. Είναι άνετος να περπατάς αλλά δεν φυτρώνουν λουλούδια σε αυτόν¨.
Στην ζωή του καταπιάστηκε με πολλά επαγγέλματα και σπούδασε θεολογία, ίσως επηρεασμένος απο την ιδιότητα του πατέρα του. Το 1880 σε ηλικία 27 ετών ξεκίνησε να παρακολουθεί τα πρώτα του μαθήματα ζωγραφικής, τα οποία συνέχισε στην Ακαδημία της Αμβέρσας, ερχόμενος σε επαφή με την ιαπωνική τέχνη από την οποία δανείζεται στοιχεία και πολλές φορές μιμείται την τεχνοτροπία της. Την Άνοιξη του 1886 επισκέπτεται το Παρίσι, όπου ζεί με τον αδελφό του, επιτυχημένο πλέον έμπορο τέχνης και εκεί έρχεται σε επαφή με τους ιμπρεσιονιστές ζωγράφους, Εντγκάρ Ντεγκά, Καμίλ Πισαρό, Πωλ Γκωγκέν και Τουλούζ Λωτρέκ. Το Κίνημα του Ιμπρεσιονισμού τον επηρέασε σημαντικά σε ότι αφορά στην χρήση του χρώματος, αν και ο ίδιος κατατάσσεται περισότερο στους μετα-ιμπρεσιονιστές ζωγράφους. Χρησιμοποίησε συχνά τεχνικές των ιμπρεσιονιστών, αλλά διαμόρφωσε παράλληλα και ένα προσωπικό ύφος, το οποίο διακρίνεται απο την χρήση των συμπληρωματικών χρωμάτων, που οι ιμπρεσιονιστές αποφεύγουν.
Το 1888 εγκαταλείπει το Παρίσι και επισκέπτεται την Νότια Γαλλία, την περιοχή της Προβηγκίας, όπου εμπνέεται από το τοπίο και την αγροτική ζωή των κατοίκων και τα αποδίδει μέσα από τα έργα του. Την περίοδο αυτή επινοεί και μία ιδιαίτερη τεχνική των στροβιλισμάτων με το πινέλο, ενώ παράλληλα στους πίνακές του κυριαρχούν τα έντονα χρώματα όπως στην «Έναστρη νύχτα» και σε μία σειρά πινάκων με θέμα τα ηλιοτρόπια. Το «Κόκκινο Αμπέλι» είναι το μοναδικό έργο που κατάφερε να πουλήσει στην ζωή του, εκείνη την εποχή. Όσο καιρό βρίσκεται στην Άρλ, συγκατοικούν με τον Γκωγκέν, διαφωνούν συχνά και λόγω της ασταθούς ψυχικής υγείας του ο Βαν Γκογκ, αφού κόβει μέρος του αριστερού του αυτιού καταλήγει στο ψυχιατρικό κέντρο του Μοναστηριού του Αγίου Παύλου στον Σαιν Ρεμύ, όπου και παραμένει συνολικά για ένα περίπου χρόνο, πάσχοντας από κατάθλίψη. Κατά την παραμονή του εκεί συνεχίζει να ζωγραφίζει ένα πίνακα κάθε μέρα. Τον Μάιο του 1890 εγκαταλείπει την ψυχιατρική κλινική και ζεί για λίγο κοντά στο Παρίσι όπου παρακολουθείται από τον γιατρό Πωλ Γκασέ, του οποίου ζωγράφισε την προσωπογραφία.
Στις αρχές Ιουλίου του 1890 έστειλε ένα γράμμα στον αδελφό του ¨νιώθω αποτυχημένος. Αυτό είναι όλο. Νιώθω ότι αυτό είναι το πεπρωμένο μου και το αποδέχομαι. Δεν θα αλλάξει ποτέ¨. Στις 27 Ιουλίου αυτοπυροβολείται στο στήθος και πεθαίνει δύο ημέρες αργότερα. Τα τελευταία λόγια που είπε στον αδελφό του ήταν ¨η θλίψη θα κρατήσει για πάντα¨.
Μετά τον θάνατό του η φήμη του εξαπλώθηκε ραγδαία με αποκορύφωμα τις μεγάλες εκθέσεις έργων του που έγιναν το 1901 στο Παρίσι, το 1905 στο Άμστερνταμ, το 1912 στην Κολωνία, το 1913 στην Νέα Υόρκη και το 1914 στο Βερολίνο, όπου τα έργα του έγιναν ανάρπαστα. Συνολικά δημιούργησε περισσότερα απο 800 πίνακες και 1000 μικρότερα σχέδια… «θλίψη», «Ανθισμένη Αμυγδαλιά», «Ίριδες», «Βάζο με δώδεκα ηλιοτρόπια», «οι Κυρίες της Άρλ», «Παπαρούνες», «Ιαπωνισμός», «Αυτοπροσωπογραφία», «Οι Πατατοφάγοι» κ.α
Εδώ στην Ελλάδα πολύ πρόσφατα απολαύσαμε μία αναδρομή στα έργα του διάσημου ζωγράφου με αφορμή την μεγάλη πολυμεσική έκθεση εικόνας και ήχου ¨Van Gogh Alive – The Experience¨, όπου παρουσιάστηκαν τα έργα του, σε διαδραστική διαδικασία με το κοινό, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, σε μία Live συμφωνία φωτισμού, χρωμάτων, ήχου και μουσικής, σε μία επικοινωνία σε βάθος του θεατή με το έργο, αλλά και τον δημιουργό.