Γράφει ο Γιάννης Σεργένης
Γιατί γιορτάζουμε στις 25 Δεκεμβρίου τη γέννηση του Χριστού; Ποιος είναι ο συμβολισμός αυτής της ημερομηνίας, από πού προέρχεται και ποια η σχέση της με το χειμερινό Ηλιοστάσιο;
Η 25η Δεκεμβρίου έχει έναν ιδιαίτερο συμβολισμό, αφού τη συγκεκριμένη ημερομηνία η ημέρα αρχίζει να μεγαλώνει έναντι της νύχτας. Κάθε χρόνο (πλην κάποιων εξαιρέσεων) έχουμε το χειμερινό Ηλιοστάσιο στις 21 Δεκεμβρίου. Φέτος πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 21 Δεκεμβρίου, στις 17:58 ώρα Ελλάδος. Κατά το χειμερινό Ηλιοστάσιο, ο άξονας της Γης εμφανίζεται στο μακρινότερο σημείο από τον Ήλιο, άρα λοιπόν το μεσημέρι εκείνης της ημέρας ο Ήλιος θα βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο του στον ορίζοντα. Εκεί μένει για τρεις ημέρες και έχουμε τη μικρότερη σε διάρκεια ημέρα. Την τέταρτη ξεκινά η ημέρα να μεγαλώνει.
Το συμβολισμό του Ηλιοστασίου τον γνώριζαν οι άνθρωποι από τα αρχαία χρόνια. Το αρχαιότερο μνημείο που γνωρίζουμε είναι το Stonehenge όπου, ως αστρονομικό παρατηρητήριο και λατρευτικός χώρος εορτάζονταν τα Ηλιοστάσια. Οι αρχαίοι Έλληνες κατά τις ημέρες του χειμερινού Ηλιοστασίου γιόρταζαν τα Κρόνια και αργότερα οι Ρωμαίοι τα Σατουρνάλια. Ο αυτοκράτορας Αυρηλιανός, το 275, καθιέρωσε τα Μπρουμάλια (Brumalia: η τροπή του Ηλίου) να εορτάζονται στις 25 Δεκεμβρίου και ήταν αφιερωμένα στη μικρότερη ημέρα του χρόνου και στα γενέθλια του Μίθρα. Ο Μίθρας ήταν ο θεός του φωτός και της σοφίας. Στα βυζαντινά χρόνια τα Μπρουμάλια διαρκούσαν από τις 24 Δεκεμβρίου έως τις 17 Ιανουαρίου. Τις ημέρες αυτές οι αυτοκράτορες προσέφεραν δώρα και υπήρχε εορταστική ατμόσφαιρα (αντίστοιχη των σημερινών Χριστουγέννων). Κατά τη Σύνοδο της Ρώμης το 743 καταργήθηκαν τα Μπρουμάλια αφού θεωρούταν ειδωλολατρική γιορτή και πλέον η λατρεία του Μίθρα είχε ήδη εκλείψει.
Γεννηθήτω Φως
Οι Χριστιανοί ήδη από τον 6ο αιώνα εόρταζαν στις 25 Δεκεμβρίου τη γέννηση του Ιησού Χριστού. Ο Χριστός γεννιέται την ημέρα όπου η διάρκεια του φωτός ξεκινά δειλά να μεγαλώνει. Συμβολικά το Φως είναι το καλό και το Σκότος το κακό. Την ημέρα, λοιπόν, που το Φως ξεκινά να κερδίζει έδαφος έναντι του Σκότους, γεννιέται ο Σωτήρας φέρνοντας στην ανθρωπότητα το μήνυμα της Ελπίδας ότι το καλό θα νικήσει το κακό.
Όπως η Μητέρα Φύση περιμένει τον ζωοδότη Ήλιο για να ζεσταθεί, να ζωντανέψει, να ανθίσει και να καρπίσει, έτσι και οι άνθρωποι περιμένουν να γεννηθεί ο Σωτήρας που θα ζεστάνει τις ψυχές και θα κάνει τις καρδιές τους να ανθίσουν με το μήνυμα της Αγάπης. Από τις απαρχές της ανθρωπότητας και για αυτούς τους λόγους το χειμερινό Ηλιοστάσιο το τιμούσαν με ευλάβεια, αλλά και μέσα σε ιδιαίτερα εορταστική και χαρούμενη ατμόσφαιρα.