Γράφει ο Γιάννης Σεργένης

Πρόσφατα, είχα την τύχη να παρακολουθήσω την ταινία «Έγκλημα στο Orient Express». Ίσως η καλύτερη ταινία που έχω δει τα τελευταία δέκα χρόνια. Βασισμένη στο ομώνυμο αστυνομικό μυθιστόρημα της Αγκάθα Κρίστι, με απίστευτες ερμηνείες από ένα –χωρίς υπερβολή- πάνθεον ηθοποιών, με εξαιρετικά σκηνικά και φωτογραφία. Μετά το τέλος της ταινίας ένιωθα «γεμάτος», αφού η ταινία ήταν καθηλωτική. Την ίδια στιγμή, είχα και μία αίσθηση μελαγχολίας…

Η ταινία, ως γνωστόν, εκτυλίσσεται την περίοδο του Μεσοπολέμου. Ένα ταξίδι με πολυτελές τραίνο από την εξωτική, τότε, Κωνσταντινούπολη με προορισμό το Καλαί και ενδιάμεσες στάσεις σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις. Το τραίνο, οι επιβάτες, το σκηνικό μιας άλλης εποχής. Οι επιβάτες ντυμένοι με κοστούμια και τουαλέτες κατά την εμφάνισή τους στο ρεστοράν του τραίνου. Τα τραπέζια άρτια στρωμένα με σερβίτσια που θα ζηλεύαμε πολλοί. Επιβάτες και προσωπικό αντιμετωπίζουν τους γύρω τους με περισσή ευγένεια και αβρότητα, ακόμη και όταν πρόκειται για ύποπτο για φόνο!

Ο λόγος που μελαγχόλησα είναι για όλα αυτά… Εικόνες και συμπεριφορές που δείχνουν να έχουν χαθεί και όσοι προσπαθούμε να αναφερθούμε σε αυτές να θεωρούμαστε παλιομοδίτες. Παλιομοδίτης… από πότε άραγε, η αβρότητα, η ευγένεια να είναι ζήτημα παλαιάς ή νέας μόδας; Από πότε η καλαισθησία ή η προχειρότητα έγινε μόδα;

Διανύουμε μία περίοδο όπου ο σερβιτόρος είναι πιο καλά ντυμένος από τον Υπουργό, σε ένα επίσημο δείπνο στο Προεδρικό Μέγαρο ή που στο Ηρώδειο βλέπει κανείς παρουσίες με βερμούδες, σαγιονάρες και καυτά σορτς. Οι άνθρωποι συμπεριφέρονται κατά πως τους έρχεται, χωρίς να σκεφθούν τους γύρω τους, με αυθάδεια και όλα αυτά δείχνουν φυσιολογικά. Δείχνουμε σα να έχουμε αποδεχθεί την προχειρότητα, τη χυδαιότητα, την αναίδεια. Αν συναντήσουμε κάτι διαφορετικό μας κάνει εντύπωση, αφού η ευγένεια και η καλαισθησία ξεχωρίζει ως μειοψηφία. Όλα αυτά συνιστούν ένα κατ’ εξακολούθησιν έγκλημα στο κοινωνικό σύνολο.

Έχουμε υποχρέωση να μην είμαστε συνεργοί και να ανατρέψουμε τα πράγματα. Να φέρουμε κάτι νέο, που έρχεται από παλιά. Από μία περίοδο που οι άνθρωποι φόραγαν «τα καλά τους» στις εξόδους τους. Που οι άνθρωποι απευθύνονταν με ευγένεια και σεβασμό στους γύρω τους. Που χαιρετούσαν με χειραψίες, που έβγαζαν το καπέλο τους, που σηκώνονταν από το κάθισμά τους για να χαιρετήσουν και που φιλούσαν το χέρι μίας κυρίας. Αυτό το «παλιό» οφείλει να είναι το νέο που θα φέρει το τέλος της εποχής της προχειρότητας και τη χυδαιότητας.